Kiedy bliska osoba choruje na Alzheimera i wymaga coraz większego wsparcia w codziennym funkcjonowaniu, rodzina często staje przed trudnym wyborem: jaka forma opieki będzie najlepsza? Najczęściej brane pod uwagę są dwa typy placówek – zakład opiekuńczo-leczniczy (ZOL) i dom seniora. Choć mogą wydawać się podobne, różnią się pod względem funkcji, kadry medycznej, poziomu opieki i przeznaczenia. W przypadku choroby Alzheimera wybór odpowiedniego miejsca ma ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa, zdrowia i jakości życia pacjenta.
Zakład opiekuńczo-leczniczy – placówka z nadzorem medycznym
Zakład opiekuńczo-leczniczy (ZOL) to placówka medyczna przeznaczona dla osób przewlekle chorych i niesamodzielnych, które wymagają stałej opieki pielęgniarskiej i regularnego nadzoru lekarza. Przeznaczony jest m.in. dla pacjentów z zaawansowaną demencją, w tym chorobą Alzheimera, którzy nie są już w stanie samodzielnie funkcjonować i potrzebują pomocy w podstawowych czynnościach, takich jak karmienie, toaleta czy przemieszczanie się.
W ZOL-u pacjent ma zapewniony dostęp do lekarzy, pielęgniarek, rehabilitantów, psychologów i terapeutów zajęciowych. Leczenie farmakologiczne, kontrola parametrów życiowych, pielęgnacja ran, zapobieganie odleżynom czy rehabilitacja – to wszystko odbywa się zgodnie z procedurami medycznymi i pod nadzorem personelu.
Dla pacjentów z chorobą Alzheimera w średniozaawansowanym i zaawansowanym stadium ZOL jest często najlepszym wyborem – zapewnia kompleksową opiekę i bezpieczeństwo w każdej sytuacji zdrowotnej, również nagłej. Wiele takich placówek dysponuje także zamkniętymi oddziałami dla osób z demencją, co ogranicza ryzyko zagubienia się czy ucieczki chorego.
Dom seniora – wygodne warunki, ale ograniczony nadzór medyczny
Dom seniora (dom spokojnej starości) to placówka o charakterze bardziej opiekuńczym niż medycznym. Jest przeznaczony dla osób starszych, które nadal są w dużym stopniu samodzielne, ale potrzebują codziennego wsparcia w prowadzeniu gospodarstwa domowego, przygotowywaniu posiłków czy organizacji dnia.
W domach seniora standardem są pokoje jedno- lub dwuosobowe, posiłki, aktywizacja społeczna i rekreacyjna oraz podstawowa pomoc opiekunów. Często dostępny jest też personel pielęgniarski, ale lekarz bywa obecny jedynie kilka razy w tygodniu lub na wezwanie.
Dla osób z łagodną formą Alzheimera lub początkowym stadium choroby dom seniora może być komfortowym rozwiązaniem, jednak z czasem – gdy pojawia się konieczność intensywnego nadzoru medycznego i specjalistycznej terapii – taka placówka może nie być już wystarczająca. Ryzykiem jest też brak zabezpieczeń dla osób z problemami z pamięcią i orientacją przestrzenną.
Różnice w funkcjonowaniu i standardach opieki
Podstawową różnicą między ZOL-em a domem seniora jest poziom opieki medycznej i dostęp do personelu specjalistycznego. W zakładzie opiekuńczo-leczniczym opieka ma charakter terapeutyczny i leczniczy, natomiast w domu seniora – bardziej opiekuńczo-towarzyski.
W ZOL-ach obowiązują normy zatrudnienia personelu medycznego – pielęgniarki są dostępne przez całą dobę, a nadzór lekarza odbywa się regularnie. W domach seniora, szczególnie prywatnych, standardy mogą się znacznie różnić w zależności od placówki i jej polityki kadrowej.
Rehabilitacja w ZOL-u jest elementem planu terapeutycznego i często prowadzona jest codziennie, podczas gdy w domach seniora bywa dodatkiem – o ile w ogóle występuje. Zajęcia aktywizujące, takie jak terapia zajęciowa, są dostępne w obu typach placówek, jednak tylko w ZOL-u są one elementem systematycznego leczenia wspomagającego.
Który typ placówki wybrać przy chorobie Alzheimera?
Wybór zależy przede wszystkim od stanu zaawansowania choroby. Osoby we wczesnym stadium Alzheimera, które nadal są częściowo samodzielne, mogą dobrze funkcjonować w domu seniora – szczególnie jeśli placówka oferuje elementy terapii poznawczej i opiekę psychologiczną.
W przypadku średniozaawansowanego i zaawansowanego stadium choroby, kiedy chory traci orientację, zdolność samodzielnego poruszania się czy komunikowania – lepszym i bezpieczniejszym wyborem jest zakład opiekuńczo-leczniczy (https://www.kasmin.pl/zaklad-opiekunczo-leczniczy,15.html). To właśnie tam możliwa jest kompleksowa opieka nad osobą z demencją: od wsparcia emocjonalnego, przez rehabilitację, po całodobową opiekę pielęgniarską.
Podjęcie decyzji warto poprzedzić wizytą w kilku placówkach, rozmową z personelem oraz dokładną oceną warunków bytowych i terapeutycznych. Niezależnie od wyboru, najważniejsze jest zapewnienie choremu poczucia bezpieczeństwa, troski i jak najwyższej jakości życia – na każdym etapie choroby.
